Een tekort aan beschikbaarheid van personeel is een bekend projectrisico. Vaak komt het aan op knokken om capaciteit en soms is de aanleiding minder ‘plezierig’. Neem bijvoorbeeld langdurige ziekte- of sterfgeval.
Wat minder bekend is, is dat dit in de hand kan worden gewerkt door de manier van werken. Nu ben ik zelf een voorstander van moderne methoden en technieken zoals Scrum, Agile en Lean maar ik weet ook dat er gevaren aan kleven. En van Lean is dit zelfs onderzocht.
Binnen de Lean en Agile stromingen is het gebruik van Japanse termen nogal in zwang. Om er een paar te noemen: Kanban, Kaizen, Muda, Muri en Mura. Ik wil er daar graag een aan toevoegen: Karoshi . Karoshi betekent kortweg dood door overwerk
Karoshi is geen grap en het kan iedereen overkomen. Zo was er in mijn naaste omgeving een dominee die 24 uur ten dienst stond van zijn gemeente met meer dan 1000 zielen. Een en al overwerk, want was hij niet z’n preek aan het schrijven, dan was er wel iemand overleden, geboren, moest er een huwelijk worden geregeld of had er iemand geestelijke bijstand nodig. Uiteindelijk is de beste man inderdaad overleden aan acuut hartfalen.
Al in 1997 is een verband geconstateerd tussen Karoshi en Lean, in het bijzonder het doorslaan in het elimineren van ‘waste’ (verspilling). Met doorslaan bedoel ik dat alles wordt gezien als ‘waste’ inclusief: onderhoud, opleidingen, risicobuffers, toiletbezoek, lopen van en naar de printer, wachten in de lift, vakantie, feestdagen en ga zo maar door. Alles wat niet essentieel is voor productie moet weg!
Toyota, het succesverhaal voor Lean, schijnt al een limiet te hebben gezet op het maximaal toegestane aantal overuren. Maar Japan is natuurlijk geen Nederland. Uit Brits onderzoek blijkt dat echter dat structureel 3 tot 4 uur overwerk per dag leidt tot 60% meer risico op hart en vaatziekten.
Wat kunnen we hiervan leren? Op zijn minst dat structureel overwerk aantoonbaar vragen is om moeilijkheden is. Ik durf nog wel verder te gaan, want ik vermoed dat onderweg naar Karoshi de stress zover is opgelopen dat er een hoop verkeerde beslissingen zijn genomen. Met andere woorden, een gebrek aan slack is een groot projectrisico.
